Γιώργος Παπακωνσταντίνου: Συνέντευξη στην εφημερίδα «Ημερησία»

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας χρεώνουν ότι αμέσως μετά τις εκλογές του 2009 όχι απλώς δεν ελήφθησαν εγκαίρως μέτρα για τη συγκράτηση του ελλείμματος, αλλά ακυρώθηκαν μέτρα που είχε εξαγγείλει η προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ παράλληλα χορηγήσατε ακόμη και επίδομα αλληλεγγύης. Εσείς προσωπικά, είχατε εισηγηθεί τη λήψη μέτρων άμεσα και αφού ο διοικητής της ΤτΕ είχε «δείξει» πως το έλλειμμα του 2009 θα ήταν διψήφιο;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Τα μέτρα που είχαν ετοιμαστεί από την ΝΔ ήταν ευχές για αποδόσεις χωρίς καμία προετοιμασία. Όσο για την περιβόητη καθυστέρηση, να θυμίσω ότι σε τρεις εβδομάδες καταθέσαμε έναν προϋπολογισμό με συγκεκριμένα μέτρα και στόχο τη μείωση του ελλείμματος τεσσέρις μονάδες. Αμέσως πήραμε πίσω το μέτρο της απόσυρσης που θα κόστιζε 400 εκατομμύρια. Για το επίδομα αλληλεγγύης ζητήσαμε την έκτακτη εισφορά των πολύ κερδοφόρων επιχειρήσεων με αποτέλεσμα να συγκεντρώσουμε πάνω από ένα δις ευρώ, ενώ για το επίδομα δόθηκαν 500 εκατομμύρια.

Όσοι μιλούν για καθυστερήσεις, απλώς δεν λένε ευθέως ότι θα προτιμούσαν να είχαν γίνει νωρίτερα οι οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, γιατί από όσα μπορούσαν να γίνουν άμεσα αυτό ήταν το μόνο μέτρο που καθυστέρησε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει μεγάλη συζήτηση γύρω από τη στρατηγική δανεισμού που ακολουθήσατε στο τέλος του 2009 και στις αρχές του 2010. Σας καταλογίζουν ευθύνες για το ότι για παράδειγμα δεν εκμεταλλευθήκατε ευκαιρίες όπως να δανειστείτε μέσω της Goldman Sachs, να λάβετε δάνεια από Κίνα, Ρωσία κ.ο.κ. Πως σχολιάζετε αυτούς τους ισχυρισμούς;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Ούτε η Κίνα, ούτε η Ρωσία ούτε καμιά τράπεζα προσφέρθηκαν να μας δώσουν δανεικά. Ούτε μας έδωσαν όταν ζητήσαμε. Το αντίθετο θα έλεγα, τόσο οι φίλες χώρες όσο και οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι δεν έχαναν την ευκαιρία να μας υπενθυμίζουν και να μας πιέζουν ότι η προσφυγή σε μηχανισμό στήριξης θα είναι αναπόφευκτη. Ας αφήσουμε λοιπόν τις θεωρίες και ας ανατρέξουμε στα πραγματικά γεγονότα και στις πραγματικές συνθήκες που οδήγησαν την χώρα σε αυτή την κρίση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν είχατε καταφέρει να δείτε εγκαίρως ότι οι αγορές θα «έκλειναν» για την Ελλάδα ή θεωρήσατε πως η κατάσταση ήταν αναστρέψιμη; 

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Το κλείσιμο των αγορών δεν προαναγγέλεται, και όσο κι αν βλέπαμε τις συνθήκες να δυσκολεύουν θα ήμουν ο τελευταίος που θα έβγαινα δημόσια να πω «κλείνουν οι αγορές!». Αν το έκανα θα έκλειναν το αμέσως επόμενο λεπτό. Αυτό που οφείλαμε να κάνουμε και αυτό κάναμε ήταν να διασφαλίσουμε μια εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης, ώστε να μην φτάσει η χώρα στη στάση πληρωμών. Αυτό διεκδικήσαμε από την Ευρωζώνη, ήδη από τον Ιανουάριο του 2010 και αυτό οδήγησε στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης από το μηδέν. Και σας διαβεβαιώνω ότι δεν ήταν εύκολο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πολλοί σας κατηγορούν για την επίμαχη φράση περί Τιτανικού. Ένας τέτοιος παραλληλισμός στη δεδομένη χρονική στιγμή δεν είχε αρνητική επίπτωση στη διάθεση των επενδυτών να μας δανείσουν;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Κυρία Αρλαπάνου παρακολουθείτε κι εσείς καθημερινά την κίνηση των αγορών και των spreads. Από την μέρα της επίμαχης φράσης στα μέσα Φεβρουαρίου 2010 – που επ’ ακριβώς έλεγε ότι θα αναστρέψουμε την πορεία του πλοίου γιατί ο καπετάνιος δεν κοιμάται πια στην γέφυρα όπως επί ΝΔ – μέχρι το τέλος Μαρτίου του 2010 τα spreads έμειναν αμετάβλητα γύρω στις 300 μονάδες βάσεις. Στην ίδια περίοδο η Ελλάδα έκανε δύο ακόμη εκδόσεις ομολόγων. Ας σταματήσουμε, λοιπόν, να ψαρεύουμε για ευθύνες σε θολά νερά και ας δούμε τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων του τόπου γιατί μόνο έτσι θα τα λύσουμε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Από πότε ξεκίνησαν οι συζητήσεις με το ΔΝΤ για την προσφυγή της Ελλάδας;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Οι συζητήσεις για την ανάγκη ύπαρξης εναλλακτικής λύσης χρηματοδότησης της Ελλάδας ξεκίνησαν με τις χώρες της Ευρωζώνης και όχι με το ΔΝΤ. Αυτό που διεκδικούσαμε από την αρχή ήταν Ευρωπαϊκή λύση, γιατί ούτε θέλαμε ως χώρα της Ευρωζώνης να προσφύγουμε μονομερώς στο ΔΝΤ, παρόλο που θα μπορούσαμε ως χώρα-μέλος του, ούτε το ΔΝΤ μπορούσε να μας διασφαλίσει το μέγεθος του δανείου που θα χρειαζόταν. Η συμμετοχή του ΔΝΤ στον Ευρωπαϊκό μηχανισμό ήταν μια επιλογή της ίδιας της Ευρωζώνης που επιβλήθηκε κυρίως από την επιμονή της Γερμανίας, γιατί θεωρούσε ότι η Επιτροπή δεν είχε την τεχνογνωσία να δημιουργήσει και να τρέξει μόνη της ένα τέτοιο πρόγραμμα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είχατε θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το πρώτο Μνημόνιο το ενδεχόμενο «κουρέματος» του χρέους;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Οποιαδήποτε αναδιάρθρωση του χρέους με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα ήταν απολύτως μη συζητήσιμη στους πρώτους μήνες των διαπραγματεύσεων. Και θα επαναλάβω ότι καθοριστικής σημασίας γι αυτό ήταν το μη βιώσιμο ύψος του ελλείμματος, αλλά και η στάση των μεγάλων χωρών της Ευρωζώνης, ειδικά Γερμανίας και Γαλλίας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Μετά τις αποφάσεις της DeauVille, τον Οκτώβριο 2010, όπου για πρώτη φορά Μέρκελ και Σαρκοζύ έθεσαν δημόσια το θέμα και με τρόπο αρκετά άκομψο, αφού το έθεσαν ως ενδεχόμενο για μετά το 2013, είδαμε πως κατέρρευσαν πλήρως τα κίνητρα των επενδυτών και άρα το ενδεχόμενο επιστροφής στις αγορές το 2011. Η απομείωση του χρέους μπορούσε να γίνει μόνο με διασφάλιση χρηματοδότησης για τα χρόνια και μετά το 2012 και αφού η χώρα έμπαινε σε πορεία επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: «Κακό» το πρώτο Μνημόνιο, «καλύτερο» το δεύτερο. Τι απαντάτε;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Ότι το Μνημόνιο εξελίσσεται. Σαφώς, όσο προχωράει η υλοποίηση του προγράμματος αναθεωρείται και μπορεί να βελτιώνεται. Το δεύτερο πρόγραμμα είναι φυσική συνέχεια του άλλου, με ουσιαστική διαφορά την απομείωση του χρέους – το κούρεμα – που αλλάζει τις προβλέψεις και για το μέλλον. Δεν θα είχαμε φτάσει σε αυτή την εξέλιξη χωρίς τις θυσίες και τις προσπάθειες της πρώτης περιόδου, που οδήγησαν στην μεγαλύτερη μείωση ελλείμματος που έχει γίνει ποτέ από χώρα της Ευρωζώνης σε μόλις δύο χρόνια.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι φοβάστε την επομένη των εκλογών;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Δεν φοβάμαι, ελπίζω και πιστεύω ότι θα υπερισχύσει στη συνείδηση όλων των πολιτικών δυνάμεων η ανάγκη για συνεργασία και συνέπεια στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να βγούμε γρήγορα από αυτή την κρίση και να μπούμε ξανά σε μια πορεία ανάπτυξης και θετικής προοπτικής για τους πολίτες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υποψήφιος και σε αυτές τις εκλογές. Γιατί στην περιφέρεια Αττικής; Δεν υπήρχε χώρος στην Α ή στην Β Αθήνας για εσάς;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Ζήτησα να είμαι υποψήφιος σε αυτή την Περιφέρεια γιατί τα θέματα που αντιμετωπίζει και έχουμε μπροστά μας να λύσουμε με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα. Οι περιοχές τις Αττικής έχουν πολλά και σημαντικά ζητήματα, με τα οποία είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ ως Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.  Ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις επιπτώσεις της κρίσης, αλλά και της τεράστιας οικιστικής ανάπτυξης πολλών από τις περιοχές της που τις βρήκε απροετοίμαστες ως προς τις βασικές υποδομές – ύδρευσης, λυμάτων – αλλά και ως προς τη ρύθμιση του χώρου και της πολεοδομικής ανάπτυξης. Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο μόνιμος πληθυσμός της Περιφέρειας Αττικής αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία περίπου 25%, ενώ υπάρχουν περιοχές που αυξήθηκε 45-50%. Είναι λοιπόν μεγάλη η πρόκληση και για μένα προσωπικά να προχωρήσουμε το έργο που ξεκινήσαμε τον τελευταίο χρόνο για την αντιμετώπιση αυτών των μεγάλων προβλημάτων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιλάτε για λύση σημαντικών προβλημάτων. Όμως λεφτά δεν υπάρχουν. Είναι εφικτό να μιλάτε για λύσεις σε σημαντικά ζητήματα υποδομών χωρίς πόρους;

Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Είναι σίγουρα δύσκολη περίοδος οικονομικά, όμως υπάρχουν αναπτυξιακοί πόροι που έχουμε όχι απλώς τη δυνατότητα, αλλά και την υποχρέωση να μεταφραστούν σε πραγματικά έργα μέχρι το 2015. Μόνο από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» αυτή τη στιγμή για την Αττική έχουμε εντάξει έργα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Από το Πρόγραμμα Αλ. Μπαλτατζής υπάρχουν σημαντικοί πόροι και ενταγμένα έργα για την αναβάθμιση, τον καθαρισμό και την προστασία των δασικών περιοχών.  Αντίστοιχα, η Αττική δικαιούται σημαντικούς πόρους από το Πράσινο Ταμείο ως αποτέλεσμα του περιβαλλοντικού ισοζυγίου από τη ρύθμιση των αυθαιρέτων. Αλλά και από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους η Αττική με την ανακοίνωση των νέων δεδομένων της απογραφής πληθυσμού του 2011 θα δικαιούται περισσότερους πόρους. Η Αττική αυτή τη στιγμή αδικείται, καθώς οι πόροι δεν κατανέμονται ανάλογα με τον σημερινό πληθυσμό αλλά με αυτόν που αποτυπώνεται στην απογραφή του 2001. Από τον Μάιο που θα ισχύσει η νέα απογραφή πληθυσμού πρέπει να διεκδικήσουμε την δίκαιη αύξηση που της αναλογεί και η οποία ξεπερνά το 25%.