Επίκαιρα Θέματα:

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

Tρισάγιο, ποίηση και μουσική για την επέτειο της άλωσης της Κωνσταντινούπολης (29 Μαΐου 1453) στον Ιερό Ναό του Αγ. Διονυσίου Βελβεντού

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα
Τρισάγιο και λιτή εκδήλωση (ποίηση και μουσική) στη μνήμη των θυσιασθέντων για την υπεράσπιση της Πόλης του Κωνσταντίνου (της Νέας Ρώμης) κατά την 29η Μαΐου του 1453 (όπου η Πόλη ‘’έπεσε’’ στα χέρια των Οθωμανών-Τούρκων, με την κραυγή που έμελε να σημαδέψει ανεξίτηλα την καρδιά της Ρωμιοσύνης: εάλω η Πόλις! για να χαρακτηριστεί στο εξής η 29η Μαΐου ‘’αποφράς ημέρα’’) τελέσαμε (29-5-2015) στην Ακολουθία του Όρθρου, στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω Βελβεντού.
Το Τρισάγιο εψάλη στο Ναό και η εκδήλωση ‘’ποίηση και μουσική’’ συνεχίστηκε στο Αρχονταρίκι με τη συμμετοχή του εκκλησιάσματος.  Στο Αναλόγιο έψαλε ο Γιάννης Παπαγόρας.

Η συλλογική μας συνείδηση, μέσα από τη λαϊκή μούσα, το δημοτικό τραγούδι, τον ποιητικό λόγο μεγάλων Ελλήνων ποιητών (Γεώργιος Βιζυηνός, Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, Κωνσταντίνος Καρυωτάκης, Κωστής Παλαμάς, Οδυσσέας Ελύτης κ.ά.) μέσα από τα ‘’Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος 2015’’ (με την υποσημείωση-υπόμνηση: Μάιος 29, Επέτειος της αποφράδος ημέρας της υπό των Τούρκων γενομένης αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, 1453) με όλα αυτά η συλλογική μας συνείδηση διατηρεί ζωντανή στον πυρήνα της την 29η Μαΐου 1453.

Η συλλογική μας συνείδηση δεν είναι στάσιμη, εσωστρεφής και εμπαθής.

Παρά (πρέπει να) προσεύχεται, διαλογίζεται, αναλογίζεται, διαλέγεται, συνθέτει, νοεί και μετανοεί, αυτο-αποκαθαίρεται (από εσκεμμένα λάθη και παραλείψεις των πολιτικών και των εκκλησιαστικών ηγεσιών και του λαού), ανακαλύπτει την αυτοσυνειδησία της, ατενίζει, στρέφεται προς και εμπνέεται από το μαρτυρικό Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Της συλλογικής μας συνείδησης, ελπίδα της είναι ο Χριστός. Σ’ αυτόν, την ακουμπά. Και κατεργάζεται δι’ αυτού και εν αυτώ την ειρήνη και την ενότητα του κόσμου όλου: ‘’Υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου… και της των πάντων ενώσεως...’’.

Ποίηση και μουσική: Στο Αρχονταρίκι η δασκάλα Άννα Γεωργάκη και ο ποιητής Γιάννης Παπαγόρας διάβασαν ποιητικά αποσπάσματα, όπως: (‘’Ο τελευταίος Παλαιολόγος’’ του Γεωργίου Βιζυηνού 1882, ‘’Θεόφιλος Παλαιολόγος’’ του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη, ‘’Μαρμαρωμένε Βασιλιά’’ του Κωνσταντίνου Καρυωτάκη, ‘’Θάνατος και Ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου’’ του Οδυσσέα Ελύτη 1969, και το Δημοτικό του Πόντου: ‘’Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν’ από την Πόλιν - ουδέ στ’ αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλιαν -   επήγεν και ν’ εκόνεψεν α σου Ηλί τον κάστρον - ....... Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μοναστήρια - κι ο Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπιέται -
-Μη κλαις, μη κλαις Άϊ-Γιάννε μου, και μη δερνοκοπιέσαι  - Η Ρωμανία πέρασε, η Ρωμανία  πάρθεν.  - Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλον’’.

Ακολούθησε η ακρόαση του μελωδικού τραγουδιού  ‘’Ακτίνες του Βορρά’’  του Διονύση Σαββόπουλου από το δίσκο του ‘’Μην πετάξεις τίποτα’’, 1994: Ο Σαββόπουλος ανήκει σ’ εκείνους ‘’που ψάχνουν για την ψυχή τους’’, είχε παρατηρήσει τότε ο Σταμάτης Φασουλής. Μερικοί στίχοι εδώ.

‘’Η ψυχή μου και τ’ όνομά σου ένα – κεραυνών δισκοθήκη πίστας κραδασμός – με της Πέλλας τα άλογα λυμένα – ο Βορράς σου χορεύει πάντα ελληνικός.

Της Βεργίνας τ’  ανάκτορο συνδέει – με τα κέντρα του ήχου και των ταξιμιών – και σαν μαύρο τριαντάφυλλο χορεύει – μ’ αετούς στην ακρόπολη των μοναχών.

Απ’ το Ιάσιο μέχρι την Κερύνεια – κι απ’ το μπουμ του ‘40 στους σύγχρονους ρυθμούς – κι απ’ τα όρη του Ταύρου ως τα δελφίνια – της Τεργέστης, κι ως του Ευξείνου τους ασκούς.

Μ’ ακριβές μουσικές του Κουκουζέλη – και χρυσές του Πανσέληνου ζωγραφικές – ο βορράς σου μια έγχρωμη νεφέλη – πολιτείες ουράνιες μες στις αστραπές.

Ο βορράς σου στριμώχνει την Γραικία – να στρωθεί να μας δώσει κάτι αληθινό – για μεγάλη ιδέα την παιδεία – το λαμπρό το φεγγαράκι αντί για εθνικισμό.

Της καρδιάς σου η βασίλισσα υπάρχει – και αιχμάλωτη στέκει στα μάτια σου εμπρός – σαν το θρόνο του νέου Πατριάρχη. – Ο Θεός να του δίνει δύναμη και φως.

Κι ας ναρκώσαν τη βόρεια αίσθησή σου – δένοντάς σε με θάλασσες τουριστικές – βλέπω πάλι φωτιά στην έκστασή σου – του Βορρά σου ακτίνες οικουμενικές.



Ο Βορράς σου είν’ εκεί στην Λευκωσία. – Στον Χρυσόστομο πλάι στην πράσινη γραμμή. – Και δεν δέχεται άλλη ομοσπονδία – μόνο των Βαλκανίων τη Βυζαντινή’’.

Άμποτε ο λόγος ο ποιητικός των μεγάλων ποιητών, Βιζυηνού, Καβάφη, Καρυωτάκη, Παλαμά, Ελύτη, Σαββόπουλου και άλλων, να λειτουργήσει ως προφήτης ανατρέχοντας στο Νεοέλληνα, στο ένστικτο και στην ψυχή του, ‘’ώσπου η δόλια η φωνή να βρει τη ρίζα εκείνη - που χάσαμε κι εγώ κι εσύ σαν Φραγκολεβαντίνοι’’ (Δ. Σαββόπουλος, ‘’Μέρες καλύτερες θα ‘ρθουν’’)  που θα μας μεταμορφώσει και θα δώσει διέξοδο και ελπίδα για ‘’μέρες καλύτερες’’.    
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
29-5-2015

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Η Ελένη Αρβελέρ διαλύει τους μύθους για την Αλωση: «Κερκόπορτα; Αστεία πράγματα»
Η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ θυμάται παλαιότερα τους- ξένους φοιτητές της στη Σορβόννη να της στέλνουν… συλλυπητήριο τηλεγράφημα κάθε 29η Μαΐου, την ίδια ώρα που τα περισσότερα Ελληνόπουλα αν τα ρωτούσες τι έγινε τη μέρα εκείνη δεν ήξεραν ακριβώς. Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση αντιστράφηκε. Στην Ελλάδα έγινε, λίγο έως πολύ, μόδα να θυμόμαστε κάθε χρόνο τέτοια μέρα την Αλωση της Πόλης- μερικοί από κεκτημένη ταχύτητα ή άγνοια μιλούν για «εορτασμό», αντί για επέτειο, και να μην αρκούμαστε στον εορτασμό της έναρξης της Επανάστασης, κάθε 25 του Μαρτίου.
«Βρισκόμαστε στα μέσα του 15ου αιώνα, γύρω στο 1450. Η Πόλη είναι μια μικρή πόλη πια- έχει δεν έχει 70.000 κατοίκους, όταν άλλοτε είχε περάσει το μισό εκατομμύριο» αφηγείται στα «ΝΕΑ» η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ, επιχειρώντας να βάλει για λογαριασμό μας τα πράγματα στη θέση τους, να καταγράψει αλήθειες και μύθους της Αλωσης έτσι όπως μόνο μία βυζαντινολόγος με τη δική της διαδρομή μπορεί να κάνει.
Και σαν να μην έφθαναν αυτά, «υπήρχε μια μεγάλη ενωτική και ανθενωτική διαμάχη, υπέρ και εναντίον της Ενωσης των Εκκλησιών. Οι αντίθετοι στην Ενωση συμμαχούσαν και με τους Τούρκους ήταν οι λεγόμενες παρά φύσιν συμμαχίες. Οι υπέρμαχοι της Ενωσης διακήρυσσαν: “Οταν οι δύο Ρώμες ήταν ενωμένες διαφεντεύαμε τον κόσμο. Οταν διχάστηκαν, χάσαμε τα πρωτεία”. Με αυτή την έννοια η πραγματική πτώση της Πόλης χρονολογείται από το 1204 και μετά. Η ανθενωτική διαμάχη πήρε μάλιστα τεράστιες διαστάσεις μετά το 1438 και τη Σύνοδο της Φερράρας. Εκεί ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ ξεσήκωσε την Εκκλησία σε μια τελευταία προσπάθεια Ενωσης, αλλά ενώ η διανόηση ήθελε να είναι αναγεννησιακή, η Εκκλησία παρέμενε προσηλωμένη στα πάτρια κατά τρόπο φανατικό, αν όχι τίποτα παραπάνω
«Η Πόλη θα μπορούσε να είχε πέσει πολύ νωρίτερα»
Η Πόλη θα μπορούσε να είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων πολύ νωρίτερα. «Ο λόγος που δεν έγινε αυτό και ανάσανε για πενήντα χρόνια ήταν ότι ο Βαγιαζίτ έπεσε στα χέρια των Μογγόλων» λέει η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ. «Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν μπορούσε να σταθεί μόνη της όρθια.
Η συμφωνία του σουλτάνου με τον Πατριάρχη
Το Ρούμελι Χισάρ, το κάστρο που έχτισε ο Μωάμεθ το 1452 για να ελέγχει το πέρασμα ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα του Μαρμαρά, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην έκβαση της πολιορκίας, λέει η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ. «Διούλκησε και τον στόλο περνώντας τα πλοία του στον Κεράτιο. Από την άλλη πλευρά, μόνο 3-4 πλοία γενοβέζικα πέρασαν και αυτά για να φέρουν τροφή στους πολιορκημένους». Βέβαια, δεν ήταν μόνο αυτή η αιτία της ήττας των Βυζαντινών. «Ο Μωάμεθ είχε μαζέψει Σέρβους, Αλβανούς, Τούρκους. Απέναντι στους τουλάχιστον 100.000 άντρες του- μερικοί μιλούν για 120.000, άλλοι τους ανεβάζουν σε 200.000- αντιπαρατάσσονταν περίπου 4.500 άνθρωποι το πολύ, μαζί με τους ξένους. Και πρέπει να πούμε και για τον Μωάμεθ, που συνηθίζουμε να τον ταυτίζουμε με τη βαρβαρότητα, ότι δεν ήταν βάρβαρος ή δεν ήταν μόνο βάρβαρος. Ηταν από τους μεγαλύτερους μεταρρυθμιστές της Τουρκίας. Ηξερε τι ήθελε και πώς να το κάνει». Οσο για την Κερκόπορτα… «Ανοιγμένη ή ξεχασμένη. Αστεία πράγματα. Ηταν χιλιάδες έξω, τα καράβια τους στον Κεράτιο, οι Γενοβέζοι έφευγαν. Τι να πεις για την Κερκόπορτα; Σε συμβολικό επίπεδο μόνο μπορείς κάτι να πεις. Αλλά είναι σαν να λέμε ότι αντί να σκοτώνονταν τρεις Τούρκοι κατά την είσοδό τους στην Πόλη, θα σκοτώνονταν δέκα αν η πόρτα ήταν κλειστή. Και λοιπόν; Αφού είχαν ανεβάσει σκάλες και έμπαιναν από όπου ήθελαν».
«Ο Μωάμεθ έδωσε το πατριαρχικό αξίωμα στον Γεννάδιο Σχολάριο, ορίζοντάς τον αμέσως αρχηγό του Μιλιέτ, δηλαδή όλων των ορθοδόξων. Κάπως έτσι ξέρουμε γιατί η Εκκλησία κράτησε όλα τα κτήματά της και η αυτοκρατορία τα έχασε», λέει δηκτικά η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ. «Κάπως έτσι φτάσαμε και στα σημερινά βατοπεδινά βακούφια. Πηγη: antikleidi.com / Αρχική Πηγή: Τα Νέα

Το Προφίλ μας